W Pile znajduje się jedno z najstarszych lotnisk w Europie, istniejące już od 1913 roku, dziś niestety już nieczynne. Z pilskim lotniskiem swoją historię związał 6 Pułk Lotnictwa Myśliwsko – Bombowego.
Historia pułku rozpoczęła się na terenie ZSRR w miejscowości Biełyj Kołodiec nieopodal Wołczańska, gdzie 12 października 1944 roku na bazie 658 siedleckiego pułku lotnictwa Szturmowego zostaje utworzony 6 pułk lotnictwa szturmowego, organizacyjnie wchodzący w skład 2 Dywizji Lotnictwa Szturmowego. Pierwszym dowódcą pułku został Edward Wiik, z pochodzenia Estończyk. Od października 1944 roku do stycznia 1945 roku pułk uzupełnia swoje stany personalne absolwentami szkół lotniczych, a także przechodzi intensywne szkolenie na samolotach szturmowych UiŁ–2, IŁ–2m3. W dniach od 9 października 1944 roku do 12 kwietnia 1945 roku pułk zostaje przebazowany na ziemie polskie, na lotnisko Ujazd nieopodal Tomaszowa Mazowieckiego, gdzie odbyła się pierwsza uroczysta przysięga wojskowa. W kwietniu 1945 roku na stanie pułku znajdowało się 30 samolotów IŁ-2, UiŁ-2 i Po-2.

23 kwietnia pułk zostaje ponownie przebazowany na lotnisko Kruszwin, z którego klucze samolotów IŁ-2 pod dowództwem mjr. Kapustina, osłaniane przez myśliwce z 9 pułku lotnictwa myśliwskiego, wykonały 25 kwietnia 1945 roku pierwsze zadanie bojowe w ramach operacji berlińskiej. Zadaniem szturmowców było bombardowanie stacji kolejowej Bergsdorf. Straty niemieckie wyniosły: 7 zniszczonych wagonów kolejowych i 10 samochodów, natomiast niemieckiej artylerii przeciwlotniczej udało się uszkodzić jednego Iła¹. 27 kwietnia 1945 roku następuje kolejne przebazowanie tym razem na lotnisko Barnówko, a póżniej na lotnisko Grunsthal.

W okresie od 27 do 30 kwietnia 1945 roku załogi 6 pułku wykonują 26 lotów bojowych niszcząc: 10 czołgów, 30 samochodów oraz 10 przyczep. 1 maja 1945 roku załogi pułku podczas wykonywania zadań bojowych w okolicach miejscowości Lentzke i Fehrbellin zniszczyły 4 czołgi, 50 samochodów i składy amunicji nieprzyjaciela. Działania bojowe w II wojnie światowej pułk zakończył 3 maja 1945 roku.

Ogólny bilans bojowy 6 pułku lotnictwa szturmowego wyglądał następująco: 134 loty bojowe, podczas których zniszczono 14 czołgów, 135 samochodów, 40 przyczep, 19 wagonów, 15 dział artyleryjskich, 23 działa przeciwlotnicze, 60 wozów konnych, a także 6 składów amunicyjnych oraz składy materiałów pędnych nie ponosząc przy tym strat własnych. Pułk powraca do Polski 10 maja 1945 roku, przebazowując się na lotnisko Ujazd, a później Glinnik. W latach 1945-47 dochodzi do zmian organizacyjnych w polskim lotnictwie - ma to związek z przejściem całej armii na organizację pokojową. W 1947 roku zmiany dotyczą także 6 szturmowego pułku lotniczego, bo tak brzmi jego nowa nazwa. Wprowadzona zostaje nowa struktura organizacyjno, pułki szturmowe mają teraz składać się z 4 eskadr, nie jak dotychczas z trzech, a etat pułku lotnictwa szturmowego powinien wynosić 60 pilotów i 52 strzelców, natomiast sprzęt stanowić miało 60 samolotów szturmowych IŁ-2, szkolno-treningowych UiŁ-2 i Po-2. Rozformowaniu ulega 2 Brandenburska Dywizja Lotnictwa Szturmowego, pułk podlega pod 2 Pomorską Dywizję Lotnictwa Szturmowego. W tym samym roku dochodzi do zmiany dowódcy pułku, ppłk. Wiik zostaje zastąpiony przez mjr. pil. Jana Raczkowskiego (późniejszy dowódca Lotnictwa Operacyjnego w stopniu gen. bryg.). W lipcu 1947 roku pułk zmienia miejsce stacjonowania, tym razem na lotnisko Wrocław-Strachowice².

W okresie od maja do lipca 1947 roku klucz samolotów 6 plsz wspierał działania Grupy Operacyjnej „Wisła”. Kluczem samolotów IŁ-2 dowodził por. pil. Kazimierz Czubkowski. Samoloty operowały z lotniska Jesionka nieopodal Rzeszowa. Za udział w akcji dowódca Grupy Operacyjnej „Wisła” gen. Stefan Mossor odznaczył Krzyżem Walecznych por. Sergiusza Burowa.

W 1948 roku dochodzi do rozformowania 2 Pomorskiej Dywizji Lotnictwa Szturmowego, pułk podlega bezpośrednio Dowództwu Wojsk Lotniczych. W rok później wyeksploatowane samoloty IŁ-2, pamiętające jeszcze czasy II wojny światowej zostają zastąpione przez nowocześniejsze samoloty szturmowe Ił-10. 1 września 1950 roku pułk powraca do swojej pierwotnej nazwy 6 Pułk Lotnictwa Szturmowego. W październiku 1952 roku pułk zostaje przebazowany z Wrocławia do Piły, zostając włączonym do 16 Dywizji Lotnictwa Szturmowego.
Pierwsza połowa lat pięćdziesiątych to gwałtowna rozbudowa jednostek lotnictwa polskiego spowodowany postępem technicznym. W skład wyposażenia lotnictwa wojskowego wchodzą samoloty z napędem odrzutowym produkcji radzieckiej, a później na licencji WSK Mielec (Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego) MiG-15/15bis, Lim-1 i Lim-2³. Od 1955 roku samoloty te trafiają do pilskiego pułku zastępując Iły-10 z napędem tłokowym. Wymiana sprzętu zostaje zakończona w 1957 roku, kiedy to pułk jest całkowicie wyposażony w samoloty odrzutowe. Samoloty z napędem odrzutowym powodują zmiany w użyciu operacyjnym, gdyż zmieniono profil z lotnictwa szturmowego na lotnictwo myśliwsko-szturmowe. Zmiana profilu powoduje także zmiany organizacyjne i tak więc od 1957 roku 16 Dywizja Lotnictwa Szturmowego funkcjonuje jako 16 Lotnictwa Myśliwsko-Szturmowego. Od 2 grudnia 1960 roku następuje systematyczna wymiana sprzętu. Lim-1 i Lim-2 zostają zastąpione samolotami Lim-5M, a później przez Lim-6bis. Nowy sprzęt powodował, że do szkolenia wprowadzono nowe elementy m. in. przebazowania pułków, eksperymentalne lądowania na lotniskach gruntowych. O ćwiczeniach „Jesienne niebo” przeprowadzonych w 1966 roku opowiada płk. pil. Jan Głodek ówczesny dowódca 6 pułku lotnictwa myśliwsko-szturmowego: „W ramach ćwiczeń mieliśmy przebazować się eskadrą na lotnisko zapasowe niedaleko Zgorzelca. Któryś z batalionów budowy lotnisk naprędce ściągnął na miejsce ogromną ilość sprzętu. Z wybranego pola, po usunięciu darni, w ciągu doby wybudowano specjalnie dla nas eksperymentalną płaszczyznę do lądowania. Pamiętam, że miałem duże problemy ze znalezieniem tego lotniska, które z powietrza było praktycznie niewidoczne, zaś jedyną radiostacje prowadzącą ustawiono bezpośrednio na lotnisku, a nie na przedłużeniu pasa, co również utrudniało zajście do lądowania. Z lądowaniem nie miałem praktycznie żadnych kłopotów. Spokojnie skołowałem na bok i po kilkudziesięciu minutach osobiście kierowałem lądowaniem moich pilotów. O ile lądowania przebiegały gładko, wkrótce okazało się, że część samolotów podczas skołowania z pasa ugrzęzło w miękkim gruncie i to tak głęboko, że zbiornikami podskrzydłowymi opierały się o podłoże. Do startu byliśmy już odpowiednio przygotowani - miał on być obserwowany przez grupę prominentów z kierownictwa partii, dowództwa Lotnictwa Operacyjnego i wyższych oficerów Układu Warszawskiego. Nasze Limy startowały na dopalaniu, z pustymi zbiornikami podwieszanymi, podnosząc przy tym potężne ilości kurzu Pamiętam, że lądowaliśmy potem w Powidzu, gdyż niespodziewanie nad Polską przeszła fala burz. Takich niespodziewanych jak my gości wylądowało tak wielu, że mieliśmy problemy ze znalezieniem stanowisk postojowych dla naszych Limów”⁴.

Od 1967 roku pułk ponownie znajduje się w składzie 2 Brandenburskiej Dywizji Lotnictwa Myśliwsko-Szturmowego. Szkolenia lotnicze nie oznaczały wykonywania tylko zadań bojowych, samoloty z pilskiego pułku miały wziąć udział w defiladzie powietrznej z okazji 25-lecia Polski Ludowej, jaka miała się odbyć nad warszawskim lotniskiem Babice 22 lipca 1969 roku. 54 samoloty z 51 pułku lotnictwa myśliwsko-szturmowego w Pile i 53 plmsz z Mirosławca utworzyło pojedyńcze miecze „grunwaldzkie”. Zgrywanie załóg tworzących miecze rozpoczęło się 3 miesiące wcześniej w Mirosławcu i Pile. Na trzy tygodnie przed defiladą oba pułki przebazowano do Sochaczewa (60 samolotów), by piloci trenowali. Niestety parada nie odbyła się z powodu złych warunków atmosferycznych panujących nad Warszawą.
Kolejna zmiana organizacyjna wchodzi w życie 23 listopada 1982 roku - jednostka zostaje przemianowana na 6 pułk lotnictwa myśliwsko-bombowego. W końcu lat 70. pojawiła się pilna potrzeba wymiany samolotów uderzeniowych w polskim lotnictwie, gdyż samoloty Lim-6 nie spełniały już warunków współczesnego pola walki. Wybór pada na samolot Su-22M4 o zmiennej geometrii skrzydeł. Jako pierwszy do przezbrojenia wskazano 6 plm-b. W 1982 roku rozpoczynają się prace modernizacyjne na pilskim lotnisku, gdyż Su-22 potrzebowały odpowiednio przygotowaną infrastrukturę. W tym celu wyremontowano i powiększono pasy, drogi kołowania i Centralną Płaszczyznę Postojową Samolotów (CPPS), a także wybudowano nowe strefy rozśrodkowania ze schronohangarami, składy MPS i zaplecze dla urządzeń radiotechnicznych.


W 1984 roku rozpoczęto kompletowanie grupy pilotów i techników przewidzianych do przeszkolenia na samoloty Su-22. W kwietniu 1984 roku grupę wysłano do Krasnodaru.
W Krasnodarze przystąpiono do szkolenia teoretycznego i praktycznego. Po zakończonym szkoleniu grupa w lipcu 1984 roku powróciła do Polski. Lotnisko w Powidzu zostało przygotowane do przyjęcia nowych samolotów. Z ZSRR przybyła grupa fabryczna kierowana przez Aleksandra Kaczegarowa. Za odbiór samolotów był odpowiedzialny kpt. Andrzej Rujner otrzymując pozwolenie od Ministra Handlu Zagranicznego⁵. Pierwsza partia samolotów została dostarczona w okresie od sierpnia do października. 6 plm-b czekając na dostawę Su-22 wykonywał loty na Lim-6 do 30 kwietnia 1984 roku, które przekazano do 45 lotniczego pułku szkolno-bojowego w Babimoście. 13 listopada 1984 roku rozpoczęto przebazowanie 11 samolotów Su-22 do Piły. Jako pierwszy na macierzystym lotnisku lądował mjr. pil. Bogdan Likus na samolocie o numerze 3005. Po przyjęciu przez ekipę pułku wszystkich samolotów 23 serii produkcyjnej, grupa techników także powróciła do Piły, gdzie proces odbioru trwał nadal. Zakończył się w połowie 1985 roku, kiedy to skompletowano samoloty dla całego pułku. Łącznie 6 pułk lotnictwa myśliwsko-bombowego otrzymał 40 samolotów jednomiejscowych Su-22M4 i dwumiejscowych Su-22UM3k, rozdzielony pomiędzy trzy eskadry (nazwa Su-22 pochodzi od nazwiska konstruktora Pawła Osipowicza Suchoja, natomiast kolejne litery określają wersję samolotu np.: M-modificirowannyj, zmodernizowany, U-ucziobnyj, szkolny, K-kommierczeskij, przeznaczony na eksport). W 1985 roku pułk rozpoczął intensywne szkolenie nie tylko swojego personelu, ale także pilotów pochodzących z 40 plm-b w Świdwinie, wykonując loty na poligon, na małej wysokości i grupowe w szykach. W 1986 roku pułk osiąga gotowość operacyjną, a rok później klucz samolotów Su-22 bierze udział w ćwiczeniach „Opal-87”. Samoloty Su-22 zwane supertechniką prezentowano kadrze 8 plm-b w Mirosławcu (ten pułk także czekał na wyposażenie w Su-22) i na pokazach w Rzeszowie, Dęblinie. Pilotem prezentującym samolot był ppłk. pil. Bogdan Likus, jedyny pilot latający na wszystkich samolotach Suchoja użytkowanych w Polsce (Su-7/20/22).

Ostateczny proces przezbrajania zakończył się w 1990 roku, gdy pułk osiągnął zdolność operowania na nowym sprzęcie w każdych warunkach, a wszyscy piloci osiągnęli klasę I lub mistrzowską. Wprowadzenie do eksploatacji w 6 plm-b samolotów Su-22 stwarzało wiele problemów: m.in. awaryjność awioniki spowodowaną dużą wilgotnością w nowych schronohangarach, a także nadmierny hałas, gdyż pilskie lotnisko było położone w sąsiedztwie terenu miejskiego. Aby temu zaradzić stworzono barierę przeciwhałasową.
W 1994 roku pułk obchodził 50-lecie powstania, dalej pozostając w składzie 2 Dywizji Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego. 6 plm-b był jednym z najlepszych jednostek lotniczych w kraju o czym świadczą wyróżnienia nadawane przez Ministra Obrony Narodowej w latach 1988-1991. W 1993 roku pułk zdobył puchar Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej za wykonywanie bezpiecznego szkolenia⁶. Pułk brał udział w wielu pokazach lotniczych m.in. Air Show Poznań 1989, 1991, Dęblin 1995 i Bydgoszcz 1996. Jednostkę często odwiedzały wojskowe delegacje z zagranicy: Minister Obrony Austrii w 1988 roku, oficerowie holenderscy w ramach inspekcji Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE) i w 1993 roku oficerowie lotnictwa kanadyjskiego. W 1997 roku podczas ćwiczeń polsko-amerykańskich „Orli Szpon” oddelegowano do 7 pułku lotnictwa bombowo-rozpoznawczego w Powidzu.

W związku z reorganizacją Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej dochodzi do redukcji liczby jednostek lotniczych i zostaje podjęta decyzja o rozformowaniu pilskiej jednostki. Ostatnie loty pułk wykonywał do końca 1997 roku, a do marca 1998 roku samoloty Su-22 przekazano do 7 pułku lotnictwa bombowo-rozpoznawczego w Powidzu, 8 pułku lotnictwa myśliwsko-bombowego w Mirosławcu i 40 plm-b w Świdwinie. Ostatecznie 6 plm-b przestał istnieć z dniem 31 grudnia 1998 roku. Kontynuatorką tradycji pilskiego pułku jest dzisiaj 6 eskadra lotnictwa taktycznego z Powidza, która powstała 1 stycznia 2000 roku.


Godłem eskadr 6 pułku był uskrzydlony tygrysek trzymający w łapie szachownicę. Autorami godła byli chorążowie Sławomir Wolsztyniak i Wojciech Osiński, które zapożyczono od American Volunteer Group walczącej na terenie Chin podczas II wojny światowej nazywanej latającymi tygrysami. Pierwszy tygrysek pojawił się na samolocie Su-22M4 o nr bocznym 3005 ( samolot ten jest szczególny dla historii pilskiej jednostki, gdyż jako pierwszy Su-22 wylądował na lotnisku w Pile 13 listopada 1984 roku, i opuścił je jako ostani po rozwiązaniu jednostki w 1998 roku) w 1990 roku. Tygrysek został zaakceptowany przez ówczesnego dowódcę 6 plmb ppłk. pil Zenona Smutniaka⁷. Poszczególne godła różniły się między sobą m.in. pręgami na ciele tygryska, układem szachownicy oraz kolorem skrzydełek. 1 eskadra posiadała różowy kolor skrzydełek, natomiast 3 eskadra niebieskie skrzydełka. Zdarzało się, że niektóre tygryski posiadały białe skrzydełka, co spowodowane było tym, że technikom zabrakło różowej farby i malowano je białą farbą. Na samolocie Su-22M4 o numerze bocznym pojawiło się godło pułkowe autorstwa chor. Wolsztyniaka, przedstawiające stylizowaną cyfrę „6” zwieńczoną sylwetką samolotu Su-22, na tle której widniał orzeł z rozpostartymi skrzydłami trzymający w szponach cyfrę „3” (na samolocie tym latał ówczesny dowódca ppłk. pil Zenon Smutniak)⁸.